قوانین مالیاتی مستقیم شامل چه اشخاص و مواردی می‌شود؟

قوانین مالیاتی به دو گروه مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیر مستقیم تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو گروه نیز شامل زیر مجموعه‌هایی می‌شوند. اطلاع از تمام قوانین مالیات‌های مستقیم دشوار است و این یک امر بدیهی است. اما از طرفی یک فرد تا زمانی که از این قوانین اطلاعی نداشته باشد نمی‌تواند هیچ اقدامی در زمینه‌های مختلف مالیاتی انجام دهد.

امروزه در تمام کشورهای دنیا دولت برای تامین مخارج خود از مردم مالیات دریافت می‌کند. پس قطعا همه افراد تا کنون واژه مالیات را شنیده‌اند و یا با قوانین مالیاتی مختلف مواجه شده‌اند.این قوانین به ماده‌ها و تبصره‌های گوناگون و پیچیده‌ای تقسیم می‌شوند. به همین دلیل بیشتر مردم اطلاعات زیادی راجع به آنها ندارند.

ما قصد داریم در این مقاله و مقالات بعدی صورت ساده‌تر، قوانین مالیاتی را برای شما بازگو کنیم تا به هنگام مواجهه با آنها هیچ مشکلی در درک آنها نداشته باشید. همانطور که گفته شد “مالیات پولی است که دولت برای تامین مخارج خود از مردم کشورش دریافت می‌کند”  اما نه از تمام مردم بلکه فقط از افرادی که مشمول قوانین مالیات می‌شوند.

مالیات‌های ایران به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1. مالیات مستقیم;

• مالیات بر دارایی
• مالیات بر درآمد

2. مالیات غیر مستقیم:

• مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی
• مالیات بر ارزش افزوده
• مالیات بر مصرف

در این مقاله به بررسی جنبه‌های مختلف مالیات مستقیم می‌پردازیم.

انواع قوانین مالیاتی مستقیم

 در قسمت قبل متوجه شدیم که مالیات های مستقیم به دو دسته مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم شدند. اما شاید این سوال برای بسیاری از افراد پیش آید که منظور از این دو دسته چیست؟

   1- مالیات بر دارایی

مالیاتی است که به تمام دارایی‌های فرد تعلق می‌گیرد و به دو نوع زیر تقسیم می‌شود.

• مالیات بر ارث:  

مهمترین قانون مالیات مستقیم، مالیات بر ارث است. زمانی که یک شخص فوت می‌کند، قطعا ارثی از خود باقی می‌گذارد که این ارث در میان وراث متوفی تقسیم خواهد شد. در این هنگام دولت نیز به نوعی یک ورثه محسوب می‌شود و از این دارایی سهمی                          برمی‌دارد که به این سهم ” مالیات بر ارث ” گفته می‌شود .

این مالیات، در زمان انتقال ارث به وراث، از سهم الارث هریک از آنها و یا از ارث اصلی قبل از انتقال، کسر خواهد شد که مقدار آن به عوامل متعددی بستگی دارد.

• مالیات حق تمبر :

یکی دیگر از قوانین مالیاتی مستقیم، مالیات حق تمبر است که جزو مالیات بر دارایی محسوب می‌شود. زمانی که قرار است شخص مالک اوراق یا اسناد بهادار شود، هزینه‌ای تحت عنوان هزینه تمبر از شخص دریافت می‌شود که این هزینه مالیات حق تمبر نام دارد.              پس از دریافت مالیات حق تمبر، بر روی اوراق و اسناد مذکور، یک تمبر یا هولوگرام حک می‌شود که تعیین کننده ارزش اوراق و اسناد است. یعنی تا زمانی که این تمبر بر روی اوراق مذکور حک نشود در هیچ سازمان و ارگانی با چشم اوراق ارزشمند به آنها نگاه                        نمی‌شود.

   2- مالیات بر درآمد

مالیاتی است که به درآمدهای مختلف فرد تعلق می‌گیرد. این نوع مالیات مستقیم به 7 دسته تقسیم می‌شود.

1. مالیات بر درآمد املاک
2. مالیات بر درآمد کشاورزی
3. مالیات بر درآمد حقوق
4. مالیات بر درآمد مشاغل
5. مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
6. مالیات بر درآمد اتفاقی
7. مالیات بر جمع درآمد کسب شده از منابع مختلف

مالیات بر درآمد املاک 

شخصی را در نظر بگیرید که مالک یک ملک ( اعم از خانه، آپارتمان، ویلا، باغ، مغازه و غیره ) باشد و ملک خود را به اجاره شخص دیگری درآورده است. در این زمان، دولت پس از کسر 25% از اجاره بها به عنوان هزینه‌های مختلف ملک، طبق قوانین مالیاتی یک حق مالیات برای خود در نظر می‌گیرد. صاحب ملک ملزم به پرداخت آن می‌شود.

اکنون تصور کنید صاحب ملک، ملک خود را فروخته یا به هر دلیلی قصد واگذاری و انتقال سند آن را به نام دیگری دارد، در این زمان نیز دولت حق مالیات برای خود دریافت می‌کند. پس مالیات بر درآمد املاک به دو صورت زیر دریافت می‌شود:

• از اجاره بها
• به هنگام انتقال سند

مالیات بر درآمد کشاورزی 

در بیشتر کشورها یکی از موارد و قوانین مالیاتی که در دسته بندی مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد، مالیات بر درآمد کشاورزی است. منظور از درآمد کشاورزی درآمد حاصل از موارد زیر است:

• دامداری و دامپروری
• زنبورداری
• پرورش ماهی
• ماهیگیری و صیادی

و موارد مشابه.

مالیات بر درآمد حقوق 

تمام افراد حقوق بگیر شامل این قانون مالیاتی می‌شوند. به این صورت که پس از محاسبه میزان حقوق شخص، ابتدا مالیات آن کسر شده و سپس مابقی حقوق به حساب ایشان واریز می‌شود. قانون مالیاتی این مورد به این صورت است که کارفرما موظف به پرداخت آن ماست، اما کارفرما این مالیات را از حقوق کارکنان خود کسر می‌کند.

مالیات بر مشاغل 

این مالیات به مشاغل آزاد تعلق می‌گیرد؛ مانند این که تمام درآمد صاحب یک فروشگاه محاسبه می‌شود و پس از کسر هزینه‌های فروشگاه، مالیاتی برای این درآمد محاسبه و از صاحب فروشگاه دریافت می‌شود. میزان درآمد مشاغل آزاد با روش خود اظهاری و تکمیل فرم خود اظهاری مالیاتی توسط شخص مشخص می‌شود.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی 

تمام درآمدهای موسسات، دفاتر و اشخاص حقوقی نیز مشمول قوانین مالیاتی از نوع مالیات‌های مستقیم می‌شود. به این نوع مالیات، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گفته می‌شود که از درآمد موسسه یا دفتر و یا شخص حقوقی کسر می‌شود.

مالیات بر درآمد اتفاقی 

منظور از درآمد اتفاقی، درآمدها و پول هایی هستند که به صورت اتفاقی و مثلا یک بار در طول عمر فرد به ایشان تعلق می‌گیرد. مانند هدیه‌های ارزشمندی که به فرد اهدا می شوند. پس حتی این درآمدهای اتفاقی نیز مشمول قوانین مالیاتی می‌شوند.

مالیات بر جمع درآمد کسب شده از منابع مختلف 

آخرین مورد از قوانین مالیات های مستقیم، مالیاتی است که بر جمع درآمد کسب شده از منابع مختلف تعلق می‌گیرد. این نوع مالیات در مورد افرادی صدق می‌کند که از راه‌ها و منابع مختلفی غیر از منابع ذکر شده درآمد کسب کرده‌اند.

بررسی ماده‌های مهم قوانین مالیاتی مستقیم 

همانطور که گفته شد تعداد ماده‌ها و تبصره‌های قانون مالیات‌های مستقیم بسیار زیاد است؛ اما سه مورد از مهمترین این ماده ها عبارتند از:

• ماده 95 قانون مالیات های مستقیم:

بر طبق این ماده، صاحبین مشاغل که بر طبق قوانین مالیاتی موظف به تکمیل فرم اظهارنامه مالیاتی هستند، باید بر طبق شواهد و مدارک موجود، فرم مذکور را تکمیل نمایند. همچنین بر طبق این ماده از قانون مالیاتی مدارک ارائه شده، برای بررسی بیشتر به مراجع                 ذیربط ارسال می‌شوند.

• ماده 186 قانون مالیات های مستقیم:

بر طبق این ماده از قوانین مالیاتی و تبصره‌های آن، اشخاصی که قصد اخذ و یا تعویض مدارک و اسناد بهادار را دارند، باید ابتدا گواهی مبنی بر پرداخت بدهی‌های مالیاتی را ارائه دهند. اشخاصی که قصد دریافت تسهیلات مختلف  بانکی را دارند نیز همین وظیفه را                 دارند. پس بر طبق این ماده، برای انجام تمام اموری که شامل قوانین مالیاتی می‌شوند، ابتدا باید مدارک اثبات پرداخت حق مالیات آنها ارائه شود.

• ماده 111 قانون مالیات مستقیم:

این ماده از قوانین مالیاتی نیز به شرکت‌ها و واحدهای تولیدی مربوط می‌شود. پس اگر از صاحبین واحدهای تولیدی هستید و قصد ادغام و توسعه واحد خود را دارید، بهتر است این ماده و تبصره‌های آن را به صورت دقیق مطالعه کنید.

سخن آخر

یافتن تمام قوانین مالیاتی مرتبط با حیطه فعالیت و مطالعه دقیق آنها علاوه بر زمان بر بودن، کار دشواری است. پس بهترین راه برای اطلاع از قوانین مالیاتی کمک گرفتن از کارشناسان ثبت علوی است.

 برای دریافت راهنمایی می توانید با مشاوران موسسه ثبت علوی به شماره ۸۸۸۲۸۰۰۸-۰۲۱ تماس حاصل نمایید.